Een van de meest tragische levens in de Nederlandse politiek is dat van het referendum. Met als dieptepunt de Nacht van Wiegel, toen het orakel uit Ljouwert 25 jaar geleden in de Eerste Kamer om half twee ’s nachts de beslissende stem tegen gaf. Daarna hebben we wel een tijd het raadgevend referendum gehad, waarbij we allemaal mochten zeggen wat we ergens van vonden, maar de politiek daar niet naar hoefde te luisteren. We waren vooral vaak tegen: tegen de Europese Grondwet, tegen het associatieverdrag met Oekraïne, tegen de inlichtingenwet.
